Magie
Degenen die de Eredivisie volgen hebben gemerkt dat FC Utrecht - normaal gesproken een subtopper - het in de eerste seizoenshelft van '24-'25 bovengemiddeld goed heeft gedaan. Ron Jans, een zeer ervaren coach die bekend staat om zijn soms onorthodoxe benadering van het vak, werd gevraagd naar de oorzaak van het succes. Zijn korte antwoord was: "Ik heb de spelers opgedragen om in elk geval hoofdstuk 1 en 4 van 'the Culture Code' te lezen". Nou lag deze bestseller van Daniel Coyle al even op mijn stapel, een goede reden om het alsnog eens op te pakken. Het bleek een mooie eye-opener!
Het boek draait om de vraag wat nu de magie is van echt succesvolle teams. We denken nog altijd dat teamprestaties vooral afhangen van de vaardigheden en kwaliteiten van teamleden. Dat klopt deels, maar er is veel meer dan dat. Volgens Coyle zijn er drie cruciale elementen die bijdragen aan een bloeiende teamcultuur: veiligheid, kwetsbaarheid en doel.
Veiligheid
Coyle betoogt dat het creëren van een gevoel van veiligheid binnen een team van het grootste belang is voor leden om hun ideeën te uiten, risico's te nemen en bij te dragen zonder de angst voor spot of vergelding. Een voorbeeld is het 'rotte appel-experiment' waarbij kleine teams een gezamenlijke opdracht krijgen en een van de teamleden de saboteur uithangt. Dat gaat meestal niet goed, vanzelfsprekend. Behalve bij één groep waarin een persoon de negatieve invloed steeds weet te keren in iets positiefs. Deze persoon zoekt de connectie met de andere teamleden, lacht veel en vraagt naar de mening van de rest. Met zijn nadrukkelijk positieve inbreng weet hij een omgeving te creëren waarin iedereen zich durft open te stellen, zelfs de oorspronkelijke saboteur.
Kwetsbaarheid
Als tweede element en logisch vervolg op het eerste, benadrukt Coyle het belang van het delen van kwetsbaarheid. Wanneer teamleden bereid zijn hun zwaktes bloot te leggen en hun fouten toe te geven, ontstaat er een cultuur van eerlijkheid en authenticiteit. Dit moedigt anderen vervolgens aan hetzelfde te doen, waardoor het leren van fouten de basis voor de groei van het team wordt. Het boek haalt een mariniersteam dat in debriefings open en confronterende discussies voert over de dingen die zijn fout gegaan, waardoor zij zichzelf voortdurend weten te verbeteren.
Chemie
De basisgedachte van de succesvolle groep is: "we zijn veilig en in verbinding met elkaar". Er is sprake van een sterke onderlinge 'familiaire' chemie, waar diverse manieren van contact maken in belangrijke mate aan bijdragen. Zo hebben alle teamleden evenveel ruimte om zich uit te spreken. Er is veel oogcontact, de teamleden staan open voor de ander en zij geven elkaar feedback die wordt gegeven vanuit een opbouwende gedachte, zeker niet om iemand af te breken: "ik geef je feedback omdat ik hoge verwachtingen van je heb en ik weet dat je ze kunt waarmaken." Ook zo'n eenvoudige uitspraak draagt bij aan het versterken van de onderlinge relatie.
Een betekenisvol doel
Het derde belangrijke element is het vestigen van een duidelijk en betekenisvol doel. Teams die hun collectieve doel begrijpen en de betekenis van hun werk inzien, zijn gemotiveerder en gefocust. Coyle illustreert dit met het voorbeeld van een basketbalteam met redelijk gemiddelde spelers die een sterk gemeenschappelijk doel hebben, wat leidt tot topprestaties en voortdurend succes. En ja, ook dan gaan dingen soms ontzettend fout (ook FC Utrecht is een paar keer goed gestruikeld), maar zelfs dat biedt de kans om de onderlinge band nog veel sterker te maken. En dus om het de volgende keer weer veel beter te doen.
De leider
Hoe bouw je nu aan zo'n team? Om te beginnen zijn de teamleden onzelfzuchtig, ze stellen het teambelang boven alles en ze werken keihard voor een gezamenlijk resultaat. Het is de rol van de leider om de teamleden zover te krijgen. De leider leeft de waarden en het gedrag die hij of zij in het team wil terugzien. De leider zoekt naar verbinding op individueel niveau, zorgt voor betrokkenheid, vraagt naar meningen, is geïnteresseerd in de persoonlijke situatie van teamleden, is eerlijk en vertelt op een constructieve manier de waarheid. Dat gebeurt in woord, gebaar en actie. Dit betekent dus niet dat iedereen steeds poeslief hoeft te doen, er moeten tenslotte resultaten worden gehaald. Dat is waar het uiteindelijk om draait.
Design- en architectuur
The Culture Code is een goed leesbaar en lekker praktisch boek dat is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en ervaringen uit de (Amerikaanse) praktijk. Het geeft je inzicht in leerprocessen, do's en dont's bij samenwerking, en hoe te sturen op positieve verandering. Met dit boek illustreert Coyle niet alleen de kracht van cultuur, maar toont hij ook aan hoe deze bewust kan worden ontwikkeld. Als ik het boek naast mijn persoonlijke ervaring met het ontwikkelen, leiden van en werken met teams in de architectuur- en ontwerpwereld leg, zie ik veel zaken bevestigd maar ook andere die ik best graag eerder had ingezien. Wat mij betreft is dit een aanrader wanneer je met je team naar grote(re) hoogte wil stijgen!
Vraag je je af hoe je jouw ontwerpteam beter kunt laten samenwerken en functioneren? Laat 't me weten via ries@coachingcreativecompanies.nl, ik denk graag met jullie mee!
Ries Meertens, Coaching Creative Companies
Fotocredits: Pro Shot / Voetbal International
